MeDuSa

Το μυθικό και χρυσοφόρο Παγγαίο, προβάλει στην απεραντοσύνη του γαλάζιου ουρανού, σαν αυτοκράτορας ακατάλυτος απ' τους αιώνες, στημένο σε επιβλητικό θρόνο, ανάμεσα στα όρη της Λεκάνης, του Φαλακρού του Μενοικίου, των Κερδυλλίων και του Συμβόλου προς τη θάλασσα, γεμάτο μεγαλείο και γοητεία, προκαλώντας θαυμασμό και μυστήριο. Οι κορυφές του, άλλες στρογγυλές σαν τούμπες, όπως του Πιλάφ-Τεπέ γύρω στα 1870 μέτρα ύψος και το Μάτι η ψηλότερη, με 1956 μέτρα πάνω απ' την επιφάνεια της θάλασσας και άλλες, μυτερές απολήξεις βράχων, ασκούν μια ακαταμάχητη γοητεία στον άνθρωπο από μακριά.

Γι αυτό απ' τα πανάρχαια χρόνια, το μεγαλείο των κορυφών και οι κατάφυτες από οξιές, δρυς, έλατα, θεόρατα πλατάνια και καστανιές πλαγιές και ρεματιές, γεμάτες από χρυσάφι κι ασήμι και γενικά ο πλούτος και η μεγάλη στρατηγική αξία του, που δεσπόζει της περιοχής, τράβηξαν σαν μαγνήτης θεούς, ημίθεους, ήρωες, βασιλιάδες, στρατηγούς και μυριάδες ανθρώπων, που μπροστά από αμνημόνευτα χρόνια έχτισαν τις γραφικές τους κατοικίες γύρω-γύρω απ' το πλούσιο όρος, τη μια κοντά στην άλλη, σαν σε παντοτινό χορό ευχαριστίας στον προστάτη και τροφοδότη τους.

Ο Όμηρος ονομάζει στην Ιλιάδα το Παγγαίο «Νυσήιον». Υπάρχουν κείμενα που αναφέρουν ότι στην πεδιάδα βόρεια του Παγγαίου βρισκόταν το «Νύσιο πεδίο» όπου ο Πλούτωνας άρπαξε την Περσεφόνη.

Το όνομα του το πήρε κατά τον Πλούταρχο από τον Παγγαίο, γιο του Άρη και της Κριτοβούλης. Στην εποχή του Ομήρου ονομαζόταν Νύσα και αργότερα Καρμάνιο. Το Παγγαίο κατοικήθηκε από τους προϊστορικούς χρόνους και την λίθινη εποχή. Οι πρώτοι κάτοικοι του λέγονταν Δερρίοπες λόγω των δερμάτων που φορούσαν και ζούσαν κυρίως με το ψάρεμα και το κυνήγι. Το 1800 π.Χ. εμφανίζονται τα πρώτα Θρακικά φύλα και το 1500 π.Χ. οι Πελασγοί, λαοί άγριοι και πολεμικοί. Το 1400 π.Χ. φτάνουν εδώ και οι Φοίνικες του Κάδμου. Οι Φοίνικες ήταν πολιτισμένοι, άριστοι μεταλλωρύχοι και ερευνητικοί.

Τα κυριότερα Θρακικά φυλά που κατοικούν το Παγγαίο είναι οι Δόβηρες στην βόρεια πλευρά του. Δυτικά κατοικούν οι Παίοπλες και δυτικότερα οι Παίονες και οι Αγριάνες. Στο νότιο τμήμα του βρίσκουμε τους Πιερείς και στο ανατολικό τους Σιάους και τους Πράσιους. Στις κορυφές του Παγγαίου κατοικούν οι Σάτρες, λαός πολεμικότατος. Επειδή ζούσαν στις χιονοσκεπείς κορυφές δεν μπόρεσε να τους υποτάξει κανείς, ούτε οι Πέρσες του Ξέρξη ούτε ο Μέγας Αλέξανδρος. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ήταν ψηλόσωμοι, ρωμαλέοι και άριστοι πολεμιστές. Ηταν φύλακες του Μαντείου του Διονύσου που οι ίδιοι ίδρυσαν στην κορυφή του βουνού. Τους ιερείς του παραπάνω μαντείου που ήταν γνώστες των διονυσιακών και ορφικών μυστηρίων τους έλεγαν Βίσσους.

Το έτος 470 π.Χ. έρχονται στην περιοχή οι Αθηναίοι και εγκαθίστανται στην Ηϊόνα (σημερινή Τούζλα) με σκοπό να καταλάβουν θρακικές πόλεις και τα μεταλλεία του Παγγαίου. Το 465 οι Αθηναίοι καταλαμβάνουν την πόλη των εννέα οδών αλλά στην μάχη που ακολουθεί στην Δραβισκό σκοτώνονται όλοι, 10.000 τον αριθμό. Το έτος 436 με στρατηγό τον Άγνωνα καταλαμβάνουν και πάλι την πόλη των Εννέα Οδών την οποία και ονομάζουν Αμφίπολη. Ετσι εξασφαλίζουν τον έλεγχο της περιοχής και την εκμετάλλευση των μεταλλείων του Παγγαίου.

Τα πλούσια κοιτάσματα χρυσού του Παγγαίου προσέλκυσαν και τους γειτονικούς Μακεδόνες που αναζητούσαν πιο έφορα εδάφη. Έτσι το 399 π.Χ. έρχεται στην περιοχή ο μεγαλύτερος όγκος των Μακεδόνων επί Φιλίππου του Β', ο οποίος το 358 π.Χ. ιδρύει την πόλη των Φιλίππων. Το 330 π.Χ. η επικράτεια της Μακεδονίας φτάνει μέχρι τον ποταμό Νέστο. Πολλές από τις Θρακικές φυλές συμμάχησαν με τον Φίλιππο ενώ οι υπόλοιπες υποτάχθηκαν με την βία (εκτός από τους ορεσίβιους Σάτρες). Έτσι ο ντόπιος πληθυσμός αρχίζει να αφομοιώνεται από τους Μακεδόνες. Η ακμή της Μακεδονικής Δυναστείας στηρίχθηκε εξ' ολοκλήρου στην εκμετάλλευση των χρυσωρυχείων του Παγγαίου. Το βασιλικό νομισματοκοπείο που ήταν εγκατεστημένο στους Φιλίππους έκοβε μέχρι και 1000 χρυσά και ασημένια νομίσματα ημερησίως, ενώ με την ξυλεία του Παγγαίου οι Μακεδόνες ναυπήγησαν τον πολεμικό τους στόλο.

Το 168 π.Χ. την περιοχή κατακτούν οι Ρωμαίοι. Η περιοχή γίνεται πασίγνωστη σε όλη την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του 42 π.Χ. εξ' αιτίας της μάχης των Φιλίππων. Στην μάχη αυτή τα στρατεύματα των μοναρχικών Αντώνιου και Οκταβιανού νικούν τους δημοκρατικούς Βρούτο και Κάσιο, με αποτέλεσμα την αλλαγή του πολιτεύματος της Ρώμης...