Τρίτη 25 Οκτωβρίου 2011

Η επικούρεια τετραφάρμακος συνταγή

 
 
Όλη η φιλοσοφία σύμφωνα με τον Επίκουρο,πρέπει να υπηρετεί έναν χρήσιμο σκοπό για την ανθρώπινη ζωή, διαφορετικά αυτή δεν έχει νόημα και σημασία.«Μάταιος (κενός) είναι ο φιλοσοφικός λόγος που δεν θεραπεύει κανένα ανθρώπινο πάθος, ακριβώς όπως η ιατρική δεν οφελεί παρά μόνο όταν θεραπεύει τις αρρώστιεςτου σώματος, έτσι και η φιλοσοφία δεν προσφέρει τίποτα, αν δεν απαλλάσσει την ψυχή από τα πάθη της.» ( Άγνωστος αρχαίος Συγγραφέας)

Η φιλοσοφία γενικά και η ηθική θεωρία ειδικότερα, στην περίπτωση του Επίκουρου, είναι αναγκαίο μέσο για την εξασφάλιση της ψυχικής υγείας, που είναι απαραίτητη για την ευδαιμονία του ατόμου. Ο θεραπευτικός ρόλος της φιλοσοφίας αποσκοπεί στην επιδίωξη της ευδαιμονίας, που είναι και ο τελικός σκοπός της ανθρώπινης ζωής.
Η ηθική θεωρία του Επίκουρου έχει δύο σκέλη, την τετραφάρμακο που έχει προληπτικό χαρακτήρα και την αρχή της ηδονής. Το πρώτο στηριζόμενο στην φυσιολογία στοχεύει στην εξάλειψη του αδικαιολόγητου φόβου και της ταραχής από την ανθρώπινη ψυχή. Το δεύτερο, στηριζόμενο σε ένα φυσιοκρατικό αλγόριθμο των επιθυμιών, προσφέρει ένα θετικό πρόγραμμα για την επιδίωξη της ευδαιμονίας του τελικού σκοπού του ανθρώπου. Το πρώτο, λοιπόν μέλημα της φιλοσοφίας αυτής είναι η εξάλειψη των αιτίων της δυστυχίας, που προκαλούν αδικαιολόγητο φόβο και ανησυχία στον ανθρώπινο νου και οφείλονται σε πλάνη και σε εσφαλμένη ερμηνεία των φαινομένων.
Η Επικούρεια φιλοσοφία διατυπώνει επιγραμματικά τις κύριες θέσεις της ηθικής θεωρίας :

« ΑΦΟΒΟΝ Ο ΘΕΟΣ, ΑΝΥΠΟΠΤΟΝ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ, Τ ΑΓΑΘΟΝ ΜΕΝ ΕΥΚΤΗΤΟΝ, ΤΟ ΔΕ ΔΕΙΝΟΝ ΕΥΕΚΚΑΡΤΕΡΗΤΟΝ»
« Ο θεός δεν είναι επίφοβος, ο θάνατος δεν είναι αντιληπτός, το μεν καλό εύκολα αποκτιέται, το δε κακό εύκολα υπομένεται.» ( Φιλόδημος Γαδαρηνός)
 
Η διατύπωση αυτή είναι γνωστή ως τετραφάρμακος και συμπυκνώνει τις απαραίτητες αρχές για την επιδίωξη της ευδαιμονίας. Το τετραπλό αυτό φάρμακο έχει σκοπό να προστατεύσει το άτομο από ψεύτικους φόβους ανησυχίες και ανώφελα βάσανα, που πηγάζουν από τις εσφαλμένες δοξασίες σχετικά με τη φύση του θείου, του θανάτου του καλού και του κακού.
Αλλά ας εξετάσουμε σε συντομία τις επικούρειες δόξασίες σχετικά με τον θεό, τον θάνατο,το καλό και το κακό.

Α. Ο θεός
Η εξάλειψη των φόβων του ατόμου θα πρέπει να στηρίζεται στη σαφή γνώση της φύσεως του θεού και της θέσης του στον φυσικό και τον ανθρώπινο κόσμο. Ο Επίκουρος δέχεται την ύπαρξη του θεού, ως όντος που είναι άφθαρτο, αθάνατο και μακάριο, αφού η γνώση μας γι ΄αυτό είναι σαφής (εναργής) και προχωρά στον προσδιορισμό της φύσεως του θείου, διότι διαφορετικα το άτομο θα κυριαρχείται από τη λανθασμένη γνώση γι΄ αυτό.
« πρώτα - πρώτα πιστεύοντας ότι ο θεός είναι ον ζωντανό, αθάνατο και μακάριο, σύμφωνα με την παράσταση του θεού που έχει αποτυπωθεί στο νου των ανθρώπων, να μην αποδίδεις σ΄αυτόν τίποτα ξένο προς την αφθαρσία του, τίποτα αταίριαστο στην μακαριότητά του. Απεναντίας να πιστεύεις γι΄ αυτόν οτιδήποτε είναι ικανό να διαφυλάξει την μακαριότητά του και την αθανασία του. Οι θεοί υπάρχουν. Πρόδηλη είναι η γνώση γι΄αυτούς. Ωστόσο δεν είναι οι θεοί όπως τους πιστεύει ο πολύς ό κόσμος, διότι ο πολύς κόσμος δεν κρατά ακέραιη την αρχική παράσταση των θεών. Και ασεβής δεν είναι όποιος αρνείται τους θεούς των πολλών ανθρώπων, αλλά όποιος αποδίδει στους θεούς, όσα οι πολλοί πιστεύουν γι΄αυτους. Οι απόψεις του κόσμου για τους θεούς, δεν είναι προλήψεις, αλλά ψευδείς δοξασίες (υπολήψεις). Από τέτοιες δοξασίες προέρχεται η ιδέα ότι οι θεοί τιμωρούν τους κακούς με τις μεγαλύτερες συμφορές και ευεργετούν τους καλούς.» ( Επίκουρος επιστολή προς Μενοικέα.)
Ο συνετός άνθρωπος, όπως μας λέει ο Επίκουρος, που βασίζει τις κρίσεις του στις προλήψεις και όχι σε απλές υπολήψεις ( ψευδείς απόψεις), θεωρεί ότι ο θεός είναι ένα άφθαρτο και μακάριο όν και πρέπει να του αποδίδονται οι ιδιότητες της αφθαρσίας και της μακαριότητας. Κάθε άλλη ιδιότητα είναι εσφαλμένη και στηρίζεται σε μύθους.

Ένα τέτοιο όν :
« το μακάριο και άφθαρτο ον, ούτε το ίδιο έχει προβλήματα, ούτε σε άλλους προκαλεί. Έτσι δεν οργίζεται με κανέναν και δεν χαρίζεται σε κανένα. Γιατί όλα αυτά είναι γνωρίσματα αδυνάμων όντων.»( Επίκουρος Κύριαι Δόξαι 1 ).
Είναι λοιπόν λάθος να θεωρούμε ότι το θείο ενδιαφέρεται για οτιδήποτε εκτός από την μακαριότητά του. Η πίστη που υπάρχει σχετικά με τη φύση του θείου αλλά και την επιρροή του στο κόσμο, αλλά και στον άνθρωπο είναι και εσφαλμένες και επικίνδυνες και δημιουργουν φόβο και ταραχή, αφού αποδίδουν φυσικά φαινόμενα, και ανθρώπινες καταστάσεις και συμπεριφορές στη σκοτεινή δύναμη και την παρέμβαση των θεών. Σε ότι αφορά στο φυσικό κόσμο και τα ουράνια σώματα, το θεϊκό όν δεν παρεμβαίνει, διότι αυτό θα ήταν αντίθετο προς τη φύση του.
« δεν πρέπει να νομίζουμε ότι στα ουράνια σώματα η κίνηση, η θέση, η έκλειψη, η ανατολή και η δύση και τα συναφή φαινόμενα γίνονται επειδή κάποιος (θεός) έχει αναλάβει αυτή τη λειτουργία και τα ρυθμίζει ή τα ρύθμισε, ενώ συγχρόνως κατέχει την πλήρη μακαριότητα μαζί με την αφθαρσία. Διότι οι ασχολίες, οι φροντίδες, οι θυμοί και οι εύνοιες δεν συνυπάρχουν με τη μακαριότητα, αλλά είναι συνέπειες της αδυναμίας, του φόβου και της εξάρτησης από τους άλλους» ( Επίκουρος προς Πυθοκλέα)
Η απόδοση στους θεούς κάθε ανθρώπινης συμπεριφοράς ( ταραχή, οργή, θυμός, ευμένεια κλπ.) είναι λανθασμένη. Ο φωτισμένος άνθρωπος πρέπει να θεωρεί τα θεϊκά όντα ως πηγή δύναμης και παρηγοριάς και να προσπαθεί να προσεγγίσει και να μιμηθεί την θεϊκή γαλήνη και μακαριότητα, που είναι απαραίτητη για την προσωπική του ευδαιμονία.
Η αταραξία, η κατάσταση αυτή εσωτερικής ηρεμίας, η πνευματική γαλήνη, που είναι ουσιαστική για την κατάκτηση της ευδαιμονίας, γίνεται αδύνατη αν πιστεύει κανείς, όπως ο πολύς ο κόσμος, ότι η ανεξιχνίαστη δράση των θεών καθοδηγεί τη λειτουργία του κόσμου.

Β. Ο Θάνατος
Στη συνέχεια ο Επίκουρος διαλύει το φόβο, τον τρόμο και την αγωνία που κατέχει τους ανθρώπους σχετικά με το θάνατο. Η τετραφάρμακος βεβαιώνει ότι ο θάνατος δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός, αφού δεν είναι παρά η απώλεια κάθε αίσθησης, το τέλος της ζωής και η διάλυση του σώματος και της ψυχής στα άτομα της ύλης που τα συνθέτουν.
Στην επιστολή προς Μενοικέα γράφει για το θέμα του θανάτου κατά τρόπο μοναδικό και συγκλονιστικό:
«κοίτα να συνηθίζεις την ιδέα ότι ο θάνατος είναι ένα τίποτα για μας ( μηδέν προς ημάς), διότι κάθε καλό και κακό βρίσκεται στην αίσθηση, ενώ ο θάνατος σημαίνει στέρηση της αίσθησης. Γι΄ αυτό, η ορθή γνώση ότι ο θάνατος δεν σημαίνει τίποτα για μας, μας κάνει να απολαμβάνουμε τη θνητότητα του βίου. Όχι επειδή μας χαρίζει άπειρα χρόνια, αλλά επειδή μας απαλλάσσει από τον πόθο της αθανασίας. Δεν υπάρχει, βλέπεις, τίποτα το φοβερό στη ζωή, για εκείνον που έχει αληθινά καταλάβει ότι δεν υπάρχει τίποτα το φοβερό στο να μη ζεί. Άρα είναι ανόητος όποιος λέει ότι φοβάται το θάνατο, όχι γιατί θα τον κάνει να υποφέρει όταν έρθει, αλλά επειδή υποφέρει με την προσδοκία του θανάτου. Γιατί ότι δεν σε στεναχωρεί όταν είναι παρόν δεν υπάρχει λόγος να σε στεναχωρεί όταν το περιμένεις. Το πιο ανατριχιαστικό, λοιπόν από τα κακά, ο θάνατος, είναι ένα τίποτα για μας, ακριβώς επειδή όταν υπάρχουμε εμείς αυτός δεν υπάρχει και όταν έρχεται αυτός εμείς δεν υπάρχουμε. Ο θάνατος, λοιπόν δεν έχει να κανει ούτε με τους ζωντανούς ούτε με του πεθαμένους, αφού για τους ζωντανούς δεν υπάρχει, ενώ οι πεθαμένοι δεν υπάρχουν πιά.»

Όπως φαίνεται στο κείμενο αυτό, ο θάνατος είναι το αντίθετο της ζωής.Η ζωή σημαίνει αντίληψη, αίσθηση, συναίσθήματα και συνείδηση, ενώ ο θάνατος σημαίνει την πλήρη απουσία τους. Ο θάνατος είναι απλώς η παύση της ζωής. Δεν υπάρχει αθανασία στο φυσικό κόσμο. Συνεπώς δεν υπάρχει τίποτα για να φοβάται ή να ελπίζει κανείς, από τη στιγμή που παύει να ζει. Ό,τι ακολουθεί είναι η απλή αποσύνθεση της ύλης, αφού τίποτα δεν απομένει εκτός άτομα ύλης, χωρίς αίσθηση και συνείδηση, που κάποτε αποτελούσαν το σώμα και την ψυχή του. Η ελπίδα για αθανασία ή μεταθανάτια ζωή είναι για τον Επίκουρο μάταιη. Δεν έχει τίποτα να περιμένει ή να φοβάται κανείς από μια ανύπαρκτη κατάσταση. Τίποτα δεν υπάρχει μετά την ζωή εκτός από την ανυπαρξία. Το άτομο, λοιπόν, που ενδιαφέρεται να ρυθμίσει την ζωή του με τη λογική και να αναζητήσει την ευδαιμονία πρέπει να πορευτεί στη ζωή του, αποβάλλοντας κάθε παράλογη ελπίδα και φόβο για μετά θάνατο ανταμοιβή ή τιμωρία.
« Ω τύχη, σε έχω προκαταλάβει και έχω φράξει κάθε σου περείσφρηση. Και ούτε σε σένα, ούτε σε καμιά άλλη περίσταση, θα αφήσουμε τους εαυτούς μας εκτεθειμένους. Αλλά όταν θα πρέπει να τελειώνουμε, αφού φτύσουμε και τη ζωή, αλλά και εκείνους που προσκολλώνται σ΄αυτήν κενολογόντας, θα αποχωρήσουμε από τη Ζωή, τραγουδώντας έναν όμορφο ύμνο για το πόσο ωραία ζήσαμε» (Μητρόδωρος ο Λαμψακινός - Επικούρου προσφώνησις 47)

Συνεπώς, η θνητότητα όταν αντιμετωπίζεται με ηρεμία και σύνεση, μπορεί να γίνει πηγή δύναμης και παρηγοριάς. Αυτό που έχει να αντιμετωπίσει ό άνθρωπος δεν είναι οι απατηλοί φόβοι ή οι προσδοκίες για μετά θάνατο ζωή, αλλά οι πραγματικές δυσκολίες της ζωής. Δεν πρέπει να αναβάλλει την ζωή του από φόβο ή ελπίδα για κάποιο πράγμα, που ακόμη και αν υπήρχε, δεν είναι παρόν στη ζωή του. Η ζωή δεν είναι πουθενά αλλού. Είναι εδώ και τώρα.
« Μια φορά γεννιόμαστε, δεν γίνεται να γεννηθούμε δυό φορές και ούτε θα υπάρξουμε ξανά ποτέ πιά, στον αιώνα τον άπαντα. Και συ χωρίς να έχεις το αύριο στο χέρι σου, αφήνεις τη χαρά για άλλωτε, και στο μεταξύ η ζωή- από αναβολή σε αναβολή - χάνεται και ο θάνατος βρίσκει τον καθένα μας απασχολημένο.» ( Επικούρου Προσφώνησις)

Γ. Καλό και Κακό
Ένα ακόμη αίτιο ταραχής του ατόμου είναι οι πεποιθήσεις σχετικά με το καλό και το κακό.Πρέπει να ξεκαθαρίσουν οι βασικές έννοιες του καλού και του κακού και ποιά είναι η σημασία τους στην ανθρώπινη συμπεριφορά.Ο Επίκουρος χρησιμοποιεί τους όρους αγαθό ( καλό ) και δεινόν (κακό ) για να προσδιορίσει πράγματα που είναι θεμιτό να επίζητά κανείς ή να αποφεύγει. Κάθε κίνηση προς την κατεύθυνση του φυσικού σκοπού είναι καλή. Κάθε δραστηριότητα που στοχεύει σε ένα μη φυσικό τέλος είναι κακή. Οι σκοποί ή οι στόχοι που θέτει η φύση είναι αγαθοί. Αντίθετα κάθε τι που αντιστρατεύεται αυτούς είναι κακό. Το άτομο, που κατ΄ουσίαν είναι είναι φυσικό όν, πρέπει να φροντίζει ώστε η ζωή του να κυλά με τρόπο που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της φύσης του. Η επικούρια προτροπή, που καλεί το άτομο να ζήσει σύμφωνα με τη φύση (κατά φύσην ζην ), προσδιορίζει τις θεμιτές για τον άνθρωπο επιλογές και αποφυγές.

Για τον Επίκουρο το αγαθόν είναι αυτό που προκαλεί ηδονήν, ενώ το δεινόν είναι αυτό που προκαλεί πόνον. Είναι εύκολο να αποκτήσουμε το αγαθό και εύκολο να υπομείνουμε το δεινό, κατά τον Επίκουρο, γιατί το πρώτο συνδέεται με την ενίσχυση της ανάπτυξης της φυσικής διαδικασίας της ζωής, ενώ το δεύτερο εμποδίζει την φυσική εξέλιξη της ζωής. Κάθε τι που καταφάσκει στη ζωή γεννά ηδονήν και κάθε τι που την αρνείται συνοδεύεται από πόνο. Η ηδονή και ο πόνος, τα δύο θεμελιώδη συναισθήματα (πάθη), που βιώνουν όλα τα έμψυχα όντα - το πρώτο « οικείον προς την φύσην » ενώ το δεύτερο αλλότριον προς την φύσην μπορούν να προσδιορίσουν τι είναι καλό και τι κακό.

Και το μέν καλό εύκολα μπορεί να αποκτηθεί επειδή η ηδονή προυποθέτει ένα σύνολο σαφώς προσδιορισμένων στόχων και ενεργειών:
« Την ηδονήν ονομάζουμε αρχή και τέλος ( αξία και σκοπό ) της ευτυχισμένης ζωής. Διότι αυτή γνωρίσαμε ως αγαθό, πρώτο και συγγενικό προς τη φύση μας και χάρη σ΄αυτήν αποφασίζουμε για κάθε επιλογή και αποφυγή, αλλά και σε αυτήν οδηγούμαστε όταν κρίνουμε κάθε καλό με κριτήριο αυτό το συναίσθημα.» (Επίκουρος Επιστολή προς Μενοικέα.) ενώ ο πόνος, εφόσον υπάρχει η κατάλληλη ψυχική δύναμη, μπορεί να αντιμετωπισθεί.

Συνεπώς η τετραφάρμακος έχει προληπτικό χαρακτήρα, για την εξάλειψη του φόβου και της αγωνίας, που πηγάζουν από τις εσφαλμένες δοξασίες, σχετικά με τη φύση του θείου, του θανατου, του καλού και του κακού.Η ταραχή και ο φόβος που κυριεύουν την ψυχή εξαιτίας των εσφαλμένων κρίσεων, πρέπει να εξαλειφθούν πρίν από κάθε θετική επιδίωξη της ευδαιμονίας. Η τετραφάρμακος αποβλέπει, λοιπόν, στην προληπτική εξάλειψη των πηγών της ψυχικής οδύνης και αγωνίας, που μας οδηγούν, ώστε να γίνουμε δυστυχείς ( κακοδαίμονες). Σε ότι αφορά τις δύο πρώτες προτάσεις, η τετραφάρμακος αποτελεί τη λύση για την εξάλειψη της ταραχής και του φόβου. Οι δύο τελευταίες προτάσεις,που αφορούν το καλό και το κακό, παραπέμπουν στον αλγόριθμο της ηδονής, που συνιστά την θετική θεραπευτική πλευρά της ηθικής θεωρίας του Επίκουρου.

Έτσι είναι πραγματικά εύκτητον το αγαθόν, αν έχουμε κατά νου ότι αγαθό σημαίνει προπάντων αναχαίτιση ή εξάλειψη του κακού. Και για να επιτευχθεί αυτό, ο Επίκουρος έχει παρουσιάσει έναν ηθικό κανόνα με σκοπό την επίτευξη της ευδαιμονίας.
ΛΕΩΝΙΔΑΣ Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΔΗΣ
πηγή
Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011

Τα σπίτια ...

Τα σπίτια φυτρώνουν κι αυτά, σαν τα λουλούδια, 
μαραίνοντε κι αυτά με τα χρόνια, σαν τα λουλούδια.

Άμα παίζαμε το video της ζωής μας γρήγορα, θα μέναμε στατικοί.
Μπαίνεις για πρώτη φορά στο σπίτι σου αγκαλιά, στα χέρια, μόλις γεννιέσαι.
Βγαίνεις μετά, αγκαλιά, στα χέρια ή με το καρότσι.

Μετά, με τα παπούτσια σου τα πρώτα.
Μετά, με ένα παιχνίδι στο χέρι και ένα σκούφο μέχρι τα μάτια, και τ’ άλλο χέρι στο χέρι των γονιών.
Μετά, κρατάς μια σάκα.
Μετά, μόνο τα κλειδιά και ένα πουλόβερ...

-Πού ήσουν τόσες ώρες?
-Άσεμε μάνα…

Και από κει και μετά όλο και κάτι κρατάς, την πρώτη σου βαλίτσα για την εκδρομή, τον πρώτο σου έρωτα, τον φέρνεις σπίτι, όταν λείπουν οι δικοί σου...

Μετά, κρατάς το παιδί σου, εσύ, και το φέρνεις.
Μετά, κρατάς τους δικούς σου, που μεγάλωσαν και τους πας όπου θέλουν.
Μετά, κρατάς το στόμα σου κλειστό` και λες λίγα.
Μετά, κρατάς τα έπιπλα για να περπατήσεις, όλα από μια πόρτα.

Περνάνε.
Όλα περνάνε...

Η ζωή η ίδια είναι ένα πέρασμα...

-Περνας καλά?
-Να περάσεις καλά,
..περαστηκά, περαστηκός.

-Περαστηκός ήμουν ..έτσι έπρεπε να λέει ο έρωτας όταν έρχετε και σε βρήσκει, απροειδοποίητα` και ‘μεις του λέμε περάστε....


Λίνα Νικολακοπούλου
Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2011

Στοπ στην παράνομη διακίνηση ελληνικών αρχαιοτήτων στις ΗΠΑ

 
Τέλος η ελεύθερη είσοδος ελληνικών αρχαιοτήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες! Αυστηρός έλεγχος προβλέπεται πλέον στα αμερικανικά τελωνεία όσον αφορά τον εντοπισμό αρχαίων ελληνικών έργων τέχνης, τα οποία θα κατάσχονται και θα επιστρέφουν πάραυτα στην Ελλάδα. Το ίδιο άλλωστε αφορά και κατασχέσεις έργων σε αστυνομικές επιχειρήσεις.

Αυτά μεταξύ άλλων προβλέπει το μνημόνιο συνεργασίας για την πάταξη της παράνομης διακίνησης ελληνικών αρχαιοτήτων στις ΗΠΑ, το οποίο υπογράφηκε μεταξύ των δύο μερών στις 17 Ιουλίου στην Αθήνα και χθες συζητήθηκε στην επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής. Το μνημόνιο αναμένεται να κυρωθεί και από την ολομέλεια της Βουλής και μετά από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την αντίστοιχη δημοσίευση στις ΗΠΑ θα ισχύει και τυπικά, παρ’ ότι ήδη οι αμερικανικές αρχές το έχουν θέσει σε εφαρμογή. Άλλωστε το υπογράφει η Χίλαρι Κλίντον. 

Πρόκειται δηλαδή, για μία μεγάλη επιτυχία της χώρας, καθώς πολλά αμερικανικά μουσεία (βλέπε Γκέτι) δημιούργησαν τις συλλογές τους με κλεμμένες αρχαιότητες, ελάχιστες από τις οποίες μας έχουν επιστραφεί, κατόπιν εξαιρετικά χρονοβόρων και υψηλού κόστους διαδικασιών.

Βάση του μνημονίου συνεργασίας αποτέλεσε η διακήρυξη της Ουνέσκο του 1970, σύμφωνα με την οποία οι έμποροι αρχαιοτήτων θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι τα έργα που διακινούν δεν είναι προϊόντα αρχαιοκαπηλίας και ότι δεν έχουν εμφανισθεί στην «αγορά» μετά από την ημερομηνία της συμφωνίας που ψήφισε ο διεθνής οργανισμός (1970). Η Ελλάδα, να σημειωθεί, ότι έχει κυρώσει τη συμφωνία της Ουνέσκο εδώ και δέκα χρόνια.
Ως «αρχαία», σύμφωνα με το μνημόνιο νοούνται όλες οι αρχαιότητες που χρονολογούνται από το 20000 π.Χ. έως τον 15ο αιώνα μ.Χ., μία τεράστια χρονική περίοδο δηλαδή, ουσιαστικά η μεγαλύτερη που έχει επιτευχθεί σε παρόμοια συμφωνία μεταξύ δύο κρατών. Για τον εντοπισμό των παράνομων αρχαιοτήτων εξάλλου οι αμερικανικές διωκτικές αρχές θα χρησιμοποιούν βάση δεδομένων με αρχειοθετημένους τύπους αρχαίων.
Στις υποχρεώσεις της Ελλάδας που απορρέουν από τη συμφωνία περιλαμβάνονται εξάλλου και μερικά ζητήματα που θα έπρεπε ούτως ή άλλως να έχουν αντιμετωπιστεί: Η απαγόρευση της χρήσης ανιχνευτή μετάλλων, δεδομένου ότι οι συγκεκριμένες συσκευές υποβοηθούν τους αρχαιοκάπηλους στο... έργο τους.

Η αναλυτική καταγραφή όλων των αρχαιοτήτων, ακόμη κι αν πρόκειται για εκκλησιαστικά ή άλλα κειμήλια, αλλά και των αρχαιολογικών χώρων. Και τέλος η ενθάρρυνση των αρχαιολογικών ερευνών (βλέπε Αμερικανική Αρχαιολογική Σχολή) και δυνατότητα μακροχρόνιου δανεισμού αρχαίων έργων για εκθεσιακούς και εκπαιδευτικούς λόγους στο πλαίσιο της συνεργασίας με αμερικανικά μουσεία ή άλλα ιδρύματα. Ήδη πάντως από ελληνικής πλευράς το αρχαιολογικό κτηματολόγιο και το αρχείο μνημείων βρίσκονται σε εξέλιξη, ενώ συντάσσεται και η πρόταση για την ενίσχυση της νομοθεσίας όσον αφορά τη χρήση ανιχνευτών.
Τετάρτη 19 Οκτωβρίου 2011

Μας Αγάπησαν ...

 
Τις προάλλες που ήταν παγωνιά πεισματωμένη
κι είχε μια μαγκουφιά σπιούνου το απόγευμα
ένα πουλί όλο όλο μέσα σε τόσο χέρσο ύψος
ισορροπώντας σε καλώδιο τρεμουλιάρικης
τηλεπικοινωνίας ράμφιξε παραισθητικά τη λάμπα
του σβηστού ακόμα δρόμου σαν να ήταν τροφή.

Μακάρι να νομίζει οτι χόρτασε.


Να νομίζουμε. Πάση θυσία. Ούτε στιγμή

να ξέρουμε.
Να νομίζουμε. Είναι το μόνο ράμφος που νοιάζεται
να εξευρίσκει την τροφή της αντοχής μας.
Χυμάει πάνω στο ξεκάθαρο το ξεπουπουλιάζει
και το παραχώνει ζωντανό μες στην απώθησή του.
Και πλέον ασφαλείς χτίζουμε σπίτια άμιλλα
αυτοκίνητα πρόοδο φθόνους ουρανοξύστες
υπερταχείες αρρώστιες ταξίδια σε άγνωστα
ευημερούντα λάθη.

Τόσο πολύ να νομίζουμε ώστε

οσάκις πίνουμε καφέ συλλογισμένον
παρέα μ' εκείνη την κακόκεφη υπενθύμιση
πως είναι η ζωή συντομότατη
να νιώθουμε μια λύπηση τόσο αφ' υψηλού
μια συμπόνια τόσο φευγαλέα
γι αυτή τη συντομία
σαν ν' αφορά ξένη ζωή και όχι τη δικιά μας.

Να νομίζουμε. Να νομίζουμε πάση θυσία. Αλλιώς

δεν μας αγάπησε κανείς.

Όχι όχι ουδ' επί στιγμή να νομίζουμε

πως ούτε εμείς ποτέ μας αγαπήσαμε.
Όχι. Τέτοιαν ισοπαλία θλιβερή
δεν θέλει να φέρει η παραίσθηση.

Χίλιες φορές να νικηθεί.



Κική Δημουλά, από την "Εφηβεία της λήθης"

Τρίτη 18 Οκτωβρίου 2011

Νικόλαος Γύζης: H Συμβολή του στην Τέχνη της Αφίσας

250px-Nikolaos_GyzisΟ Νικόλαος Γύζης (1842-1901) ήταν το παιδί μιας πολυμελούς οικογένειας από την Τήνο. Από τα πρώτα χρόνια της ζωής του έκανε φανερό το ταλέντο του, όταν αντέγραφε τις λιθογραφίες του σπιτιού του αποσπώντας επαίνους. Αφού συμπλήρωσε τις βασικές του σπουδές στην Αθήνα, εξασφάλισε υποτροφία για την Ακαδημία του Μονάχου, όπου του δόθηκε η ευκαιρία να προσεγγίσει σπουδαίους δασκάλους και μεγάλους καλλιτέχνες.
Εκεί ο Γύζης εξελέγη καθηγητής και εξελίχθηκε σε σπουδαίο τεχνίτη, μεγάλο δημιουργό με πρωτότυπη θεματογραφία και αφηγηματική πειστικότητα, άψογο εκτελεστή κάθε λεπτομέρειας.
Στο ξεκίνημά του ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με την ηθογραφία, που τότε είχε μεγάλη διάδοση στη Δυτική Ευρώπη. Πάντα δεκτικός σε νέα καλλιτεχνικά ερεθίσματα, διαποτισμένος από ερευνητικό πνεύμα, σχεδόν ταυτόχρονα με την ηθογραφική παραγωγή του, τα πορτρέτα και τα αντικείμενα της καθημερινότητας, διακρίθηκε σε αλληγορικά θέματα. Σταδιακά, οι ανθρώπινες φιγούρες στα έργα του πρόβαλαν διακριτικά μετέωρες· αυτό τον απασχόλησε έως το τέλος και χαρακτήρισε όλα τα μεγάλα έργα της τελευταίας περιόδου της ζωής του.
Σχεδόν αμέσως μετά την αποφοίτησή του από την Ακαδημία του Μονάχου απομακρύνθηκε από τις αρχές της, δηλαδή τη ζωγραφική αναπαράσταση ιστορικών σκηνών και κατάφερε να συγκεράσει το ρεαλισμό και τον ιδεαλισμό και να εξελίξει πολλά στοιχεία συμβολισμού. Ένα από τα κύρια στοιχεία του είναι η διατήρηση της ελληνικής ταυτότητας. Πολλοί μελετητές του έργου του αποδίδουν την πολύτιμη διαύγεια της ζωγραφικής του, καθώς και την ευγενική χρωματική κλίμακα στην επίδραση που άσκησε επάνω του η ελληνική φύση. Δεν περιορίστηκε όμως μόνο σε αυτά. Ξεχωριστό κεφάλαιο στην τέχνη του αποτελούν οι αφίσες, οι διακοσμήσεις περιοδικών και φυλλαδίων, τα διπλώματα και τα μετάλλια. Ο Γύζης θα αναγάγει τα έργα αυτά σε υψηλή τέχνη, θα τους δώσει μορφή και περιεχόμενο.
02
Το Πνεύμα της Τέχνης, 1888.

Η αφίσα ως τρόπος διαφήμισης και διάδοσης προϊόντων ή υπηρεσιών είναι δημιούργημα του 19ου αιώνα και σχετίζεται με τη γιγάντωση και εκβιομηχάνιση των ευρωπαϊκών πόλεων. Στα 1888 τοποθετείται η πρώτη αφίσα του καλλιτέχνη, το Πνεύμα της Τέχνης, που φιλοτέχνησε για την 3η Διεθνή Έκθεση στο Glaspalast, επιχειρώντας να προσδώσει στο νέο αυτό είδος μια τελείως διαφορετική μορφή. Αποτέλεσε πραγματικά μια νέα πρόταση που ανταποκρινόταν στις επιταγές των καιρών, είχε όμως μορφή καθαρά καλλιτεχνική και αποσκοπούσε στη διάδοση της τέχνης σε όσο το δυνατόν ευρύ κοινό.
gizis_ma8hma_istorias
Ιστορία, 1982, ελαιογραφία σε μουσαμά, Ιδιωτική συλλογή, Αθήνα.

Τα ίδια χαρακτηριστικά διαπιστώνονται και στην αφίσα της Ιστορίας που χρησιμοποιήθηκε για τη διαφήμιση της 6ης Διεθνούς Έκθεσης στο Glaspalast το 1892 και παρέμεινε το σύμβολο των εκθέσεων επί 26 χρόνια. Η μεγάλη αρχαιοπρεπής μορφή της προσωποποίησης της Ιστορίας με το μακρύ χιτώνα που κρατάει στο χέρι σύμβολα των Τεχνών είναι εντυπωσιακή, ενώ το παιδί με την κουκούλα, που υποβαστάζει το χέρι της με τη γραφίδα, αναφέρεται στην πόλη του Μονάχου, η οποία έχει μεγάλη καλλιτεχνική παράδοση. Οι αντιθέσεις κόκκινου, μαύρου άσπρου και χρυσού σε μεγάλες επιφάνειες επιτυγχάνουν τη προσέγγιση του θεατή. Κατ' αυτόν τον τρόπο ο Γύζης διαμόρφωσε ένα συγκεκριμένο τύπο αφίσας, που χαρακτηρίζεται από τις αναφορές στην αρχαιότητα και τα γνωστά σύμβολα, από τη λιτότητα και τη σχηματοποίηση των μέσων και το καθαρό σε μεγάλες επιφάνειες χρώμα.
014a
Αρμονία, 1893.

Το ίδιο πνεύμα μεταδίδουν η αφίσα της Αρμονίας, που έγινε με αφορμή τα 100 χρόνια από την ίδρυση της εταιρείας Rud. Ibach Sohn, της Φήμης, για το εξώφυλλο του περιοδικού Uber Land und Meer, της Καλλιτεχνικής Τυπογραφίας, όπως επίσης και η Θεωρία και Πράξη για τα διπλώματα των Ολυμπιακών Αγώνων.
025
Δίπλωμα Ολυμπιακών Αγώνων, 1896.

Η μόνη αφίσα του Γύζη που δε χρησιμοποιεί τα γνωστά σύμβολα είναι αυτή που φιλοτέχνησε για τα τσιγάρα Παπαστάθη, η οποία παρουσιάζει μια γυναικεία μορφή με περιδέραιο και διάδημα από τα διαφημιζόμενα προϊόντα.
Από όλες τις αφίσες του καλλιτέχνη γίνεται σαφές ότι σφράγισε το νέο είδος με την προσωπική του αντίληψη. Από την εξέλιξη της αφίσας στο μέλλον και την περαιτέρω επεξεργασία από πρωτοπόρους ζωγράφους προκύπτει η δικαίωσή του και αποδεικνύεται η διορατικότητά του για τομείς τέχνης προς τους οποίους έστρεψε πρώτος την προσοχή και συνέβαλε στην εξέλιξή τους.
030
Αφίσα για τα τσιγάρα Παπαστάθη.
 
 
Related Posts with Thumbnails

MeDuSa-Kia

Το Άλλο μου Παιδί...

Το σόι...

Ο Φονιάς...Νιαρ

Εκτιμώ...Διαβάζω & ακούω

Προσοχή...!

Στον αγώνα της ζωής....


....όποιος κι αν είναι ο στόχος σου...


.... να κρατάς τα μάτια σου....


...στον λουκουμά....κι όχι στην τρύπα.


Oscar Wilde

Το νου σας... ;o)

....Το νου σας ρεμάλιααααααααα…

χς βαρς κούεται, πολλ τουφέκια πέφτουν ;o)

About Μή!

Ο Ρουφιάνος...